مالمیر

معرفی مناطق بختیاری و پیشینه ی آنهاودرج نکات علمی،ادبی وگردشگری

مالمیر

معرفی مناطق بختیاری و پیشینه ی آنهاودرج نکات علمی،ادبی وگردشگری

تلخاب سوسن(تلخاب سرکوره یا آبادی ملا شمسعلی مولایی)

#تلخاب سوسن(تلخاب سرکوره یا آبادی ملا شمسعلی مولایی)

دربین رشته کوه زاگرس میانی مناطقی بکر وجود دارد که خوشبختانه تا اندازه ای از گزند مدرنیته بدور مانده اند. که در زیر به شرح یکی از این مناطق می پردازیم که تاکنون به آن هیچگونه توجه ای نشده است. درصورتی که به اینگونه مناطق توجه شود می تواند هم از نظر گردشگری و هم دامپروری وکشاورزی صرفه اقتصادی زیادی داششته باشد.

یکی از این مناطق تلخاب سرکوره(آبادی ملاشمسعلی مولایی) می باشد. که در زیر موقعیت جغرافیایی و ویژگی های آن می پردازیم:

سوسن که خود یکی از بخشهای مهم ودیدنی و زیبای شهرستان ایذه می باشد در شمال شهر ایذه استان خوزستان قرار گرفته است. که از دشتهای حاصلخیز وسرسبز می باشد که رود کارون از میان آن عبور می کند ومحصولات آن خصوصاً برنج آن شهرت استانی دارد. و از اواسط زمستان تا اواخر اردیبهشت بسیار سرسبز ودینی با گلهای رنگارنگ می باشد

سوسن دارای چندین منطقه به نام تلخاب می باشد. اما هر کدام ازاین تلخاب ها اسم اختصاصی نیز دارند.

اگراز سوسن به طرف شرق حرکت کنیم ابتدا به روستای منجفکه می رسیم که روستایی بسیار قدیمی و دارای آثار باستانی فراوان می باشد.و ساکنین آن از طایفه اورک وتیره آراحمدی می باشند.

بعد از منجفکه وارد تلخاب می شویم که خود چندین روستا بنام های زیر دارد:

1. تلخاب برآفتاب چویل که ساکنین ان از طایفه گوروی و تیره محمدشوسنی واز اولاد باندر بودند.

2. تلخاب سرکوره(آبادی ملا شمسعلی مولایی) که ساکنین آن از طایفه گوروی تیره محمد شوسنی و

از اولاد مولا بودند که شرح مفصل آن در پی خواهم آور

3. تلخاب مش قلی در شرق تلخاب سرکوره قرار دارد ساکنین آن از طایفه سهید واز تیره کیشمس بودند وخالی از سکنه می باشد.

4. تلخاب خدا کرم یا کفت گِچ (گِچل یا بلوط کوچک) که به سراک نزدیک است وساکنین آن از طایفه سهید می باشند و به کل نرگسی وسپس به چشمه خاطون وجاده اصفهان ختم می شود.

- تلخاب سوسن(تلخاب سرکوره یا آبادی ملا شمسعلی مولایی)

این روستا حد فاصل بین تلخاب خداکرم ومنجفکه می باشد فاصله آن از ایذه از مسیر ایذه – پیان -کاشان -سوسن حدود 60 کیلومتر است اما فاصله آن از ایذه مسیر سراک -چیوه -تلخاب خدا کرم حدود 29 کیلومتر است که از روستای چیوه تا تلخاب سرکوره جاده خاکی وتازه باز گشایی شده است وحدود 11 کیلومتر است وفاصله تلخاب خدا کرم تا تلخاب سرکوره حدود 8 کیلومتر می باشد.

این روستا(تلخاب سر کوره) دارای درختان بلوط ، کلخنگ ، و بادام وحشی می باشد. ودارای زمین های کشاورزی وسیع در بین جنگل های بلوط می باشد که همه دارای سند رسمی کشاورزی می باشند.و در اواسط زمستان تا اواخر اردیبهشت بسیار سر سبز و پر علف و پر گل وگیاه ودرختان زیبا می باشد.

این منطقه آثار باستانی زیادی دارد و قبلا شهری بزرگ بوده وگویا مرکز حکومتی بوده وبسیار آباد بوده که هنوز از آثار آبادنی آن خودنمایی می کند این منطقه دارای چاهای آب سنگچین وسنگابهای بسیار قدیمی می باشدد که احتمالاً اززیر بهم وصل می باشند. و تشکیل دورشته قنات می دهند وحدود 4 آسیاب آبی با آب آنها کار می کرده که هنوز آثار آنها حتی سنگ وتنوره آنها موجود است. در سالهای پر بارش این قنات ها (که معروف به کوره یا کیره یا کاریز می باشند) جاری و پرآب می شوند. (در سالهای 72 ،91و 98 , 99 ه .ش جاری وپر آب بودند) بطوری که آب آنها چندین آسیاب آبی را می توانستند بچرخانند.

حدود 30 سال پیش با هزینه شخصی # صحنعلی مولایی وکوهیار مولایی که از ساکنین روستا بودند 2 حلقه از این چاه های قدیمی که پر شده بودند لایروبی نمودند یکی به عمق 17 متر ودیگری به عمق 21 متر می باشند که در فصول کم آبی سال اهالی ازآب این چاه ها استفاده می کنند.

اما متاسفانه ، متاسفانه از طرف میراث فرهنگی وگردشگری توجه ای به این منطقه نشده و سود جویان خیلی از آثار باستانی منطقه را از بین برده اند.

این روستا تا سال 1372تقریباً آباد بوده و حدود 30خانوار (که درپینوشت اسامی آنها را خواهم آورد) در آن زندگی می کردند وشغل اصلی آنها دامپروری و کشاورزی سنتی بود.

اما در پاییزسال 1372بعلت یک قتل که توسط یکی از ساکنین روستا(قاتل صفرعلی مولایی ومقتول شیرعلی شاهپوری از طایفه سهید)صورت گرفت ،اهالی روستا به روستای پرچستان گوروی و روستای آسماری مهاجرت کردند.و روستا خالی از سکنه گردید وسود جویان از فرصت استفاده کردند وباعث قطع درختان و تخریب حصار کشاورزی ها وخرمنها وآتش زدن خانه ها وحتی تخریب چاه های آب شدند.

در سالهای اخیر پس از رد خونبها و انجام خونبس بعضی از ساکنین قدیمی بصورت فصلی به تلخاب سر کوره برگشته اند و بدور از هر گونه امکانات (آب و برق گاز وتلفن) و به سختی شغل دامپروری و کشاورزی خود را ادامه می دهند.

این روستا تا بهار1398 بن بست بود وتنها راه ارتباطی ماشین رو آن از مسیر سوسن بود که تا ایذه 60 کیلومتر بود. اما در تابستان 1398به همت مهندس هدایت اله خادمی نماینده مردم شریف ایذه وباغملک در مجلس دهم و دکتر محمدسعید الماسی بخشدار محترم بخش سوسن ومهندس علی مومنی ریس اداره عشایر ایذه و مهندس هیبتی ریس اداره راهداری ایذه جاده تلخاب سرکوره از مسیر سراک و تلخاب خداکرم که حدود 8 کیلومتر بود بازگشایی گردید. ومسیر اهالی این روستا از 60کیلومتر سوسن به 29 کیلومتر تقلیل پیدا کرد.

این جاده بازگشایی شده ضمن خارج کردن این روستا از بن بست می تواند یک جاده استراتژیک برای ساکنین بخش سوسن باشد. زیرا بدون نیاز به عبور از شهرایذه از مسیر منجفکه – تلخاب سرکوره-تلخاب خداکرم-چشمه خاطون سپس به جاده اصفهان و چهار محال و بختیاری وصل شود که راه اصلی این مردم در ییلاق و قشلاق کردن آنهاست.ضمن اینکه راه را 60کیلومتر کوتاهتر می کند گردنه های سخت و نفسگیر وخطرناک سراک را نیز در پیش ندارد و جادهای بدون گردنه است.

من به عنوان زاینده این روستا تعجب می کنم که چگونه مسئولین تا بحال به چنین مناطقی و چنین مسیر هایی توجه نکرده اند، که هم صرفه اقتصادی دارد وهم جزء مناطق گردشگری می باشند.

این منطقه (تلخاب سرکوره یا آبادی ملا شمسعلی مولایی) و کوههای آن در اواخر حکومت پهلوی محمد رضا شاه مورد توجه منابع طبیعی ومحیط زیست قرار گرفت و نقشه وطرح آن به سرپرستی مهندس کلانتر رئیس وقت اداره و آقای داودی کارمند اداره منابع طبیعی ایذه تکمیل گردید. و می خواستند با لوله کشی از کارون ، آب را در همه تنگه ها رها سازند وهر تنگه کوه را با فنس از تنگه دیگر جدا نمایند ودرهرتنگه یک گونه از حیات وحش رها سازند .

اما اتمام این نقشه وطرح و شروع اجرایی شدن آن مقارن گردید با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 واین طرح نیز کم کم به فراموشی سپرده شد و تنها رنگهای قرمز آمریکایی آن در روی سنگها و در دل صخره ها هنوز بعد از 41 سال خود نمایی می کند، و دریغ و صد دریغ از کوچکترین توجه به این استعداد خدادادی منطقه!!!!!

پینوشت

اسامی ازدواجی های ساکن در تلخاب سرکوره(آبادی ملاشمسعلی مولایی)درسال 1372

1. ملاقاسمعلی مولایی فرزند ملاشمسعلی 16. علیارمولایی فرزند داراب

2. ملاپنجعلی مولایی فرزند ملاشمسعلی 17. رمضان مولایی فرزند سهراب

3. سردار مولایی فرزند داودعلی 18. میرزاقلی مولایی فرزند ارزانی

4. صحنعلی مولایی فرزند فتحعلی 19. محمدعلی مولایی فرزند ارزانی

5. ملاعلیقلی مولایی فرزند فتحعلی 20. بهلول مولایی فرزند میرزاقلی

6. تیمور مولایی فرزند عالیخون 21. کلاک(امرالله) مولایی فرزند میرزاقلی

7. خونیار مولایی فرزند عالیخون 22. قپونی مولایی فرزند عباسقلی

8. جابر مولایی فرزند عالیخون 23. علی مولایی فرزند عباسقلی

9. ایمور مولایی فرزند تیمور 24. رضی مولایی فرزند مهراب

10.جمال مولایی فرزند محمداسمال 25. گران مولایی(محمدی ) فرزند اله وردی